2020 JOERNAAL JOURNAL - Indigenous Veld Goats
←
→
Page content transcription
If your browser does not render page correctly, please read the page content below
FOTO: Chris Marais | Gelykfontein
JOURNAL
2020
JOERNAAL
IVG Joernaal/Journal 2020 1
VAN DIE PRESIDENT
FROM THE PRESIDENT
E n so het 2019 ook tot ‘n einde
gekom en 2020 aangebreek, vol
nuwe uitdagings, maar ook nuwe
skappe van ons Inheemse Veldbokke:
gehardheid, vrugbaarheid, aange-
pastheid, moederseienskappe, ens.
Cape in Bredasdorp, ALFA in Parys
and Agri-Expo Livestock in
Sandringham!
genade en nuwe geleenthede!
Kommentaar en voorstelle vir die We also faced two foot-and-mouth-
2019 was inderdaad ‘n vol jaar, met joernale is altyd welkom! Kontak disease outbreaks, with the conse-
‘n Streeksveiling en twee Klubveilings my gerus by 072 307 7306 of quences of the second still weighing
en ook ‘n eerste Klub WhatsApp Veil- lourens.erasmus@yahoo.com. heavily on the red meat industry.
ing en ook stalletjies by die Bieliemie-
liefees in Reitz, Nampo in Bothaville, Mag hierdie uitgawe strek tot eer van Although there are challenges, we
Royal Show in Pietermaritzburg, Agri die Skepper van hemel en aarde! go into 2020 with 4 clubs and a full
Gauteng Expo in Pretoria, Mpum- program and look forward to an
alanga Skou in Nelspruit, Nampo exciting year!
Kaap in Bredasdorp, ALFA in Parys en I trust that this journal will
Agri-Expo Livestock in Sandringham! I tried to shed some light on some
be useful to you, both to
of the more frequent questions with
Ook was daar twee uitbrake van bek- introduce you (further) to the articles included in this journal,
en-klou-seer, waarvan die tweede se our Indigenous Veldgoats in order to improve the general
gevolge steeds swaar op die rooiv- knowledge in the market.
and to familiarise you
leisindustrie druk.
(further) with the general My sincere thanks to the authors of
Alhoewel daar uitdagings is, gaan characteristics of our the articles that let me publish their
ons 2020 in met 4 klubs en ‘n vol pro- hard work here! Also to Lizette Venter
Indigenous Veld Goats:
gram en sien uit na ‘n opwindende who put this journal together for us!
jaar! hardiness, fertility, adapt-
ability, mothering ability, I trust that this journal will be useful
Met die artikels hier ingesluit het ek to you, both to introduce you (further)
etc.
gepoog om sommige van die meer to our Indigenous Veldgoats and
algemene vraagstukke toe te lig om to familiarise you (further) with the
so die algemene kennis in die mark
te bevorder. A nd so 2019 also came to an end
and 2020 dawned, filled with
new challenges, but also new grace
general characteristics of our Indig-
enous Veld Goats: hardiness, fertility,
adaptability, mothering ability, etc.
My hartlike dank aan die outeurs van and new opportunities!
die artikels wat toegelaat het dat ek Comments and proposals for the
hul harde werk hier mag weergee! 2019 was indeed a full year, with a journals are always welcome! Feel
Ook aan Lizette Venter wat vir ons Regional Auction, two Club Auctions, free to contact me at 072 307 7306
hierdie joernaal saamgestel het! as well as a first Club WhatsApp or lourens.erasmus@yahoo.com.
Auction, and stands at Bieliemiel-
Ek vertrou dat hierdie uitgawe vir u iefees in Reitz, Nampo in Bothaville, May this edition serve the honour of
tot nut sal wees, beide om u (verder) Royal Show in Pietermaritzburg, Agri the Creator of heaven and earth!
bekend te stel aan ons Inheemse Gauteng Expo in Pretoria, Mpum-
Veldbokke en om u (verder) vertroud alanga Show in Nelspruit, Nampo
te maak met die algemene eien- 15 February 2020
Lourens Erasmus
2 IVG Joernaal/Journal 2020
READY-MIXED LICK, BLOCK
AND PRODUCTION PELLETS
FOR GOATS WITH KIDS.
Save on labour and time with a plan for profitable goat farming using a
combination of the following products: Lamb and Ewe Lick, Elite Block,
Master 20, Condition Lick, Lamb and Ewe pellets and Multi Block.
ADVANTAGES:
• Vigorous, healthy kids are born. • Efficient skeleton development for kids.
• Normal onset of lactation with sufficient • Production of a vigorous offspring
colostrum production for twins. for a productive herd life.
uppe marketing A25286/IVG
• Ewes lose less weight which results • Optimal development of
in higher re-conception and reproduction potential.
lambing percentages. • Optimal kid growth rate
and weaning mass.
OPTIMAL
DEVELOPMENT
For more information about Molatek’s specific feeds and services, contact:
RCL FOODS: www.rclfoods.com
MOLATEK: +27(0)13 791-1036 | www.molatek.co.za | molatek@rclfoods.com
Lamb & Ewe Lick (V25056), Elite Block (V26008), Master 20 (V5971), Condition Lick (V17730),
Multi Block (V22503), Lamb and Ewe pellets (V684).
All products are registered under Act 36 of 1947. IVG Joernaal/Journal 2020 3
BESTUUR
MANAGEMENT
Die huidige bestuurspan
sien as volg daarna uit:
The current management
team consists of:
LOURENS ERASMUS LIONEL WHITTAL
President Vice-president
072 307 7306 Eastern Cape IVG & S Club
lourens.erasmus@yahoo.com Chairman
073 777 6435
lionwhittal@gmail.com
EMMANUAL MUDAU JAKO BOTES HILTON SANDERS
Limpopo IVG Regional Club Treasurer KZN IVG & S Club Chairman
Chairman 083 549 8678 079 277 5823
079 277 5823 jakobotes@gmail.com hiltongsanders@gmail.com
emmuofhe@gmail.com
SCHALK VAN DER WALT ELBÉ VISSER RICHANN BRÜSSOW
Additional member Secretary Marketer
082 927 1806 073 307 8607 082 557 8796
gelykfontein@telkomsa.net dhvisser@telkomsa.net richannbrussow@gmail.com
4 IVG Joernaal/Journal 2020
INHOUDSOPGAWE
CONTENTS
Van die President 2 A review on goats in Southern Africa: 50
From the President An untapped genetic resource
IVG bestuur/management 4 Raad • Advice: 64
Koksidiose / Conccidiosis
Inheemse veldbokke: 9
Hoekstene van die bokbedryf Regenerative farming: What is it 66
and why is it important?
Indigenous veld goats: 11
Cornerstone of the goat industry KZN IVG & S Club 2nd Annual 72
Royal Show auction
Raad • Advice: Hantering van bokke 13
/ Handling goats Multispecies grazing: The benefits 76
Presisiesukses met 42 rasse 16 Vrae oor wurmweerstand / Questions 80
op min grond about worm resistance
Infographic: Responsible and 20 KZN IVG & S Club sale 84
prudent use of antibiotics in animals
Controlled intensive grazing: 86
Bloemfontein streeksveiling 22 Savannah Grasslands, Africa
/ regional auction
Inheemse Veldboktelersgenootskap 92
Meet our heritage: 24 ledelys / Indigenous Veld Goat
Indigenous veld goats Breeders Society member’s list
Raad • Advice: Absesse 27
Raad • Advice: Abscesses 28
The goat meat industry: 29
Marketing & selling
The relationship between 31
liveweight & carcass weight
Grazing management of rangeland 32
goats: Practical advice
Factors influencing weaning 36
percentages of indigenous goats
on communal grazing
Raad • Advice: Vervoer van bokke 40
/ Transporting goats
Goat handling: Behavioural 42
characteristics and management tips
Unique selection of goats on show 43
Co-grazing meat goats and beef 44
cattle has many advantages
The Eastern Cape IVG & S Club 46
Whatsapp auction
IVG Joernaal/Journal 2020 5
INHOUDSOPGAWE
CONTENTS
TELERS • BREEDERS
Die Bult Inside front
Kwanare 7
Out of Africa 8
Gelykfontein Front cover
14
Sandilli Mbuzis 21
Eastern Cape IVG & S Club 31
Mathuba Genetics 39
Limpopo IVG Regional Club 45
J&J Northern Cape Speckled Goats 48
Bospan Boerdery 52
Picasso Indigenous Veld Goats 54
LGL Skilder Goat Stud 60
KZN IVG & S Club 61
Tourelle Stud Farm 68
Juvare Veldbokke 75
RH Ranching Mbuzi Stud 85
Bospan Boerdery 52
94
Back cover
Gauteng IVG Club 90
Madiru Indigenous Small Stock 96
6 IVG Joernaal/Journal 2020
IVG Joernaal/Journal 2020 7
BREEDING WITH PASSION AND INTEGRITY
Die teel van Noord Kaap Skilderbokke is ons passie en ons doen dit met integriteit.
Ons strewe sal altyd wees om met net die beste suiwer genetika tot ons beskikking
te teel.
We just love them too much to breed or cross them out of existence.
Jako Botes | Caledon, Wes-Kaap | Jakobotes@gmail.com | 0835498678
8 IVG Joernaal/Journal 2020Veeplaas, 24 November 2019
INHEEMSE
VELDBOKKE:
Hoekstene van die bokbedryf
Deur Koos du Pisanie (Foto’s verskaf deur IVG Argiewe)
“ ’n Mens moet weet waar jy vandaan kom voordat
jy kan weet wie jy is en waarheen jy op pad is.”
Die bekende romanskrywer, Johan Kruger, het dié
uitdrukking in sy boek Die Vloek gebruik, maar dit is
ook ’n goeie beskrywing wat die siening van ’n groep
telers van inheemse veldbokke baie raak beskryf.
Lourens Erasmus, president van die vir telers. Hulle is goed aanpasbaar
Inheemse Veldboktelersgenootskap, en kan met min insetkoste vir hulself
sê daar is tussen 45 en 50 telers wat sorg. Hulle kan veral in droogte-
dieselfde sentiment deel. Hulle wil dié geteisterde gebiede met min moeite
bokke, wat eintlik die hoeksteen van aangehou word.
die bokbedryf in Suid-Afrika is, op ’n
ekonomies volhoubare manier weer Deon Vlok, ’n bokteler van die Die Noord-Kaap Skilderbok is
in ere herstel. Calvinia-omgewing, is deel van een van die ekotipes wat by die
die groep telers wat met inheemse Inheemse Veldboktelersgenootskap
Die volgende ekotipes is by dié groep veldbokke boer. Hy het al met sowat opgeneem is. Dit was ’n ras wat
telers betrokke: 34 verskillende rasse geboer en het, saam met die Dorslandtrekkers die
• Die Noord-Kaap Skilderbok, wat met die droogtetoestande waarmee vlaktes van Suid-Afrika en Namibië
sy oor- sprong in die voormalige hy al vir etlike jare sukkel, gesien dat aangedurf het.
Kaapprovinsie het, maar later juis die geharde inheemse rasse die
saam met die Dorsland- trekkers pyp kan rook.
tot in Namibië getrek het.
• Die Xhosa Lob-Ear, wat in die TALLE UITSTEKENDE EIENSKAPPE
Oos-Kaap voorkom en waaruit Deon sê hierdie rasse beskik oor uit-
die Boerbok ge- teel is. stekende eienskappe en is veral baie
• Die Mbuzi-bok, wat veral onder goed aangepas in droë gebiede soos
die Zoeloebevolking bekend is en die Karoo.
sy oor- sprong in die noordelike
dele van die land en KwaZu- “Hulle is meer gehard, kan ons
lu-Natal het. droogtetoestande goed hanteer en
• Die Kunene-bok, wat uit die het uitstekende moedereienskappe.
Kaokoveld in Namibië kom. Van Die ooie is bekend daarvoor dat hulle
hierdie boksoort is baie min oor, hul lammers in die veld grootmaak.
maar die telers het besluit om Telers het dus minimale insetkoste
hulle ook by die landras in te sluit om aan te gaan. Hoewel sommige
met die doel om dié bedreigde telers die diere afrond voordat hulle Die Kunene-ras is eintlik besig om
ras te herstel. verkoop word, kan die bokke maklik uit te sterf en lede van die Inheemse
van die veld af bemark word.” Veldboktelersgenootskap doen
KOMMERSIËLE WAARDE
baie moeite om hulle weer te laat
Lourens sê dit is vir hulle belangrik Hy meen dat inheemse bokrasse die herleef. Die ras het sy oorsprong in
dat dié deel van die landbougeskie- vermoë het om lang afstande te loop Namibië en telers het van dié bokke
denis bewaar word, maar die bokke en makliker op swak veld oor die weg na Suid-Afrika gebring om weer met
het ook goeie kom- mersiële waarde kom as ander rasse. hulle te begin teel.
IVG Joernaal/Journal 2020 9Die Xhosa Lob-Ear is ’n inheemse bok wat sy oorsprong in die Oos-Kaap gehad het. Die ras is vandag nog baie gewild
onder sekere bevolkingsgroepe.
“Hulle vreet wel meer as skape, maar as vir ander bokrasse. Die verlaagde Sowat 50 telers is reeds by die ves-
hulle is veral lief vir struike. In gebiede insetkoste sorg egter op die lang tiging van dié genootskap betrokke.
waar daar indringerplante is, verniel duur vir meer geld in die sak.” Hulle het so- wat 18 maande gelede
hulle ’n struik tot so ’n mate dat die ’n opname gedoen van die aantal
meer gewenste grasse en bossies GESOGTE VLEIS inheemse veldbokke waar- mee op
weer kans kry om ’n vastrapplek in Inheemse veldbokke is in sekere stre- stoetvlak geteel word en gevind dat
die veld te kry.” ke in groter aanvraag by verbruikers daar toe alreeds meer as 7 000 bok-
omdat hulle laevetvleis verskaf. Dit is ke was. Die telers het ook vier streek-
Verder is inheemse veldbokke ook vir gesond- heidsbewuste verbruikers sklubs gestig – een elk in Limpopo,
goeie bakleiers. Aangesien hulle ’n groot faktor by die aankoop van Gauteng, die Oos-Kaap en KwaZulu-
sulke goeie moedereienskappe het, vleis in ’n supermark of slaghuis. Natal.
beskerm hulle hul lammers uitstek- Volgens Deon kry telers ’n premie
end teen jakkalse en ander roofdiere op inheemse bokke in streke waar “Baie meer inheemse veldbokke
in die veld. daar ’n groot aanvraag na dié diere word egter gebruik as wat in bogen-
oemde op- name weerspieël word.
Talle kommersiële boere gebruik ook
Lourens sê dit is vir hulle belangrik dat dié deel van die inheemse veldbokke omdat die diere
landbougeskiedenis bewaar word, maar die bokke het baie goed is vir kruiste- ling. Ons
ook goeie kommersiële waarde vir telers. beplan ook om aan navorsing deel te
neem sodat ons kan sien hoe hierdie
Nog ’n goeie eienskap van inheemse is. Daar is ook ‘n groot aanvraag na rasse met ander bokrasse in die land
veldbokke, wat hul winsgewendheid hulle velle. vergelyk.”
verhoog, is hul kleur. Dié bokke is
bont, wat beteken dat hulle beter Hy meen inheemse veldbokke is besig
gekamoefleer is in die veld en minder om veld te wen in beide die kleinvee-
sigbaar is vir roofdiere. en bokbedryf. Selfs wildboere hou
dikwels in- heemse veldbokke aan,
LAE INSETKOSTE, GROTER WINS omdat hulle saam met wild kan wei
Volgens Deon poog die telers om sonder om die weiding te verniel. In-
die inheemse veldbokke te hou soos heemse veldbokke se vreetge- woon-
hulle is. “Ons kyk wel na prulfoute en tes is ook van so ’n aard dat dit nie
probeer dit regstel deur daarteen te met dié van wild inmeng nie. Boere
selekteer, maar ons gebruik nie ander wat op ’n klein skaal boer, gebruik
bokrasse om die diere te verbeter ook dikwels eerder inheemse rasse.
nie.”
VESTIGING VAN ’N GENOOTSKAP
Lourens sê inheemse veldbokke se Volgens Lourens het planne vir die
karkasse is kleiner as ander bokrasse stigting van ’n genootskap vir in-
s’n. “Daarom moet ’n bok langer op heemse veldbokke al in 2007 ge-
die plaas aangehou word voordat stalte gekry, maar die genootskap se
dit verkoop kan word. Die insetkoste grondwet is nooit voltooi nie.
is egter so laag, dat dit nie werklik ’n
verskil maak nie. Gevolglik het die registrasie doodge-
loop. Die boere wat nou betrokke is,
“Bokke word eerder lewendig as het in Mei vanjaar weer inheemse
geslag verkoop omdat lewendige di- veldbokke as ’n landras geregistreer
ere hoër pryse as karkasse behaal. In en hulle is besig om die adminis-
gevalle waar die diere geslag word, tratiewe vereistes af te handel.
is die prys wat verdien word dieselfde
10 IVG Joernaal/Journal 2020Stockfarm, 24 November 2019
INDIGENOUS
VELD GOATS:
Cornerstone of the goat industry
By Koos du Pisanie (Photos supplied by IVG Archives)
“You have to know where you are from before you
can know who you are and where you are going.”
The well-known novelist, Johan Kruger, used this
expression in his book Die Vloek, but it also aptly
describes the view of a group of indigenous veld
goat breeders.
Lourens Erasmus, president of the In- have excellent commercial value for
digenous Veld Goat Breeders’ Society, breeders. They are adaptable
says there are between 45 and 50 and can take care of themselves with
breeders who share this sentiment. minimal input costs. They can also be
Their mission is to re-establish these kept in drought-stricken areas with
goats, which form the cornerstone of very little effort.
the goat industry in South Africa, in The Northern Cape Speckled goat
an economically sustainable way. Deon Vlok, a goat breeder from the is one of the ecotypes included by
Calvinia area, is part of the group the Indigenous Veld Goat Breeders’
The following ecotypes are involved of breeders farming indigenous veld Society. This breed accompanied the
with this group of breeders: goats. He has farmed approximate- Dorsland trekkers on their journey
• The Northern Cape Speckled ly 34 different reeds and, given the across the plains of South Africa and
goat, which originated in the drought conditions he has been bat- Namibia.
former Cape Province but later tling for several years, has observed
accompanied the Dorsland trek- that the hardy indigenous breeds
kers to Namibia. are perfectly capable of coping in
• The Xhosa Lob Ear, found in the adverse conditions.
Eastern Cape, from which the
Boer goat was bred. MANY EXCELLENT TRAITS
• The Mbuzi goat, well-known These breeds, says Deon, have excel-
among the Zulu population, lent traits and are particularly well
which originated in the northern adapted to dry areas such as the
parts of the country and KwaZu- Karoo. “They are hardier, capable of
lu-Natal. handling our drought conditions, and
• The Kunene goat, which comes have excellent maternal traits. The
from the Kaokoveld in Namibia. ewes are known for raising their kids
There are only a few surviving in the veld. Therefore, the input costs
animals left of this breed, but the breeders need to incur are minimal.
breeders have decided to include Although some breeders finish their
them in the landrace with the animals prior to selling them, the The Kunene breed is on the verge of
aim of reviving this endangered goats can easily be marketed off the extinction, and members of the In-
breed. veld.” digenous Veld Goat Breeders’ Society
are going to great lengths to revive
COMMERCIAL VALUE He believes that indigenous goat them. The breed originated in Na-
Lourens says while it is important breeds can walk long distances and mibia and breeders have imported
for them to preserve this part of can survive more easily on poor-qual- some of these goats to South Africa
agricultural history, the goats also ity veld compared to other breeds. to start breeding with them again.
IVG Joernaal/Journal 2020 11The Xhosa Lob Ear is an indigenous goat that originated in the Eastern Cape.
“They do consume more than sheep, reduced input costs result in more society. Around 18 months ago, they
but they love shrubs. In areas with money in the producer’s pocket.” surveyed the number of indigenous
invasive plants, they can damage veld goats being bred at stud level
shrubs to such an extent that the SOUGHT-AFTER MEAT and found that there are currently
more desirable veld grasses and more than 7 000 goats. The breeders
In some regions, consumer demand
shrubs have an opportunity to grow also established four regional clubs
for indigenous veld goats is high
again.” – in Limpopo, Gauteng, the Eastern
due to their low-fat meat. This is a
Cape and KwaZulu-Natal.
significant factor for health-conscious
Indigenous veld goats are also good consumers when buying meat in a
fighters. Because of their good “Of course, a far greater number of
supermarket or butchery.
maternal traits, they are perfectly ca- indigenous veld goats are being used
pable of protecting their kids against than were surveyed. Several com-
According to Deon, breeders receive
jackals and other predators in the mercial farmers also use indigenous
a premium for their indigenous
veld. veld goats as the animals are ideal
goats in regions where the demand
for crossbreeding. We also plan to
participate in research to see how
Lourens says while it is important for them to preserve these breeds compare to other goat
this part of agricultural history, the goats also have breeds in the country.”
excellent commercial value for breeders.
Another excellent trait of indigenous for these animals is high. Their skins
veld goats which increases their prof- are also in demand. He believes
itability, is their colour. These goats indigenous veld goats are gaining
are varicoloured, which means they ground in both the small-stock and
are better camouflaged in the veld goat industries. Game farmers often
and are less visible to predators. keep indigenous veld goats as they
can graze alongside game without
LOW INPUT, GREATER PROFIT ruining the grazing, and as the graz-
Deon says the breeders are attempt- ing habits of indigenous veld goats
ing to breed pure indigenous veld do not interfere with that of game.
goats. “We do look at culling defects Small-scale farmers often also prefer
and try to correct these through se- indigenous breeds.
lection, but we do not use other goat
breeds to improve the animals.” ESTABLISHING A SOCIETY
Lourens says indigenous veld goats According to Lourens, plans to
have smaller carcasses than other establish an indigenous veld goat
goat breeds. society started taking shape back in
2007, but the society’s constitution
“A goat must therefore be kept on- was never completed. As a result, the
farm for longer before it can be sold. registration reached a dead end.
But the input costs are so low that
there is no real difference. However, the farmers currently
involved registered indigenous veld
“Goats are generally sold live instead goats as a landrace in May this year
of slaughtered, as live animals fetch and are in the process of finalising
higher prices than carcasses. When the administrative requirements.
animals are slaughtered, the price
earned is the same as for other goat Approximately 50 breeders are
breeds. However, in the long run, the already involved in establishing the
12 IVG Joernaal/Journal 2020RAAD • ADVICE
HANTERING Raad oor moeitevrye bokhantering
Advice on effortless goat handling
VAN BOKKE
HANDLING GOATS Bron • Source: Basiese Gesondheidsgids vir Bokboere
• Dit is belangrik vir ‘n bokeienaar om te weet hoe • It is important for a goat owner to know how to
om ‘n bok uit die kudde te kan vang en hanteer. catch a goat from the herd and how to handle it.
• Dit moet op so ‘n manier gedoen word dat nog • It must be done in such a way that neither the
die hanteerder, nog die bok sal seerkry, moeg handler, nor the goat, will be injured, get tired
word of gestres word (veral in die geval van or stressed (especially in the case of pregnant
dragtige ooie). ewes).
• Moet nooit op bokke skreeu of hulle jaag nie. • Never yell at or chase the goats.
• Die maklikste manier om ‘n bok te vang is om • The easiest way to catch a goat is to feed it a
dit ‘n bietjie ekstra kos te gee, of dit rustig in ‘n little extra, or drive it calmly into a small camp or
kampie of vangkraaltjie in te jaag waar die dier holding pen where it can be caught easily.
maklik gevang kan word.
• Approach the goat calmly from the side and
• Benader die bok rustig van die kant af en vang catch it by the horns or high on the back leg.
dit aan die horings of hoog aan die agterbeen.
• A young goat can be caught by stooping and
• ‘n Jong bok kan gevang word deur te buk en dit catching it with one arm in front of the chest and
met een arm voor om die bors en met die ander the other arm behind the back legs.
arm agterom die agterbene te vang.
• If a person is working on his own, a rope tied in
• Indien ‘n persoon op sy eie werk, kan ‘n tou, wat a strong knot (to prevent the goat from choking)
stewig in ‘n lus geknoop is (sodat die bok nie could be placed around the goat’s neck and tied
wurg nie) om die bok se nek geplaas word en to a post.
aan ‘n paal vasgemaak word.
• If there is someone to assist, this person can hold
• Indien daar iemand is om te help, kan dié the goat by the horns or around the neck.
persoon die bok aan die horings of om die nek
• If the goat has to be handled for a long time, let
vashou.
the goat lie on its side and turn the goat around
• Indien daar lank met die bok gewerk moet word, by pulling its two legs (right front and right back,
laat die bok op sy sy lê; kantel die bok om deur or left front and left back) in underneath it so
sy twee bene (regs voor en regs agter of links that the goat turns over.
voor en links agter) onder hom in te trek, sodat
• Then pick the goat up by its front legs, so that it
die bok omkantel.
sits on its rump.
• Tel die bok dan aan sy voorbene op, sodat hy op
sy kruis sit.
Die korrekte manier om ‘n bok ‘n Helper kan hulp verleen deur Bok met ‘n tou vasgemaak. ‘n Bok in sittende posisie gehou.
vas te hou. die bok vas te hou. FOTO: Leslie Harrison.
FOTO: Leslie Harrison. FOTO: Leslie Harrison. FOTO: Adriano Vatta
IVG Joernaal/Journal 2020 1314 IVG Joernaal/Journal 2020
IVG Joernaal/Journal 2020 15
Landbouweekblad, 25 Oktober 2019
LBW VEEBOERDERY IN NAMIBIË CHARL VAN ROOYEN cvanrooy@landbou.com
Presisiesukses met
42 rasse op min grond
Die vee benut een- en meerjarige grasse, bos-
se en bome. Die boerdery pas nie wisselwei-
Groot grond in Namibië is nie noodwendig die sleutel tot
ding toe nie, maar bewei kampe regdeur die sukses in dié ekstensiewe boerderyland nie. Mnre. Piet,
jaar met klein troppies diere van 30-40 ooie
en ’n ram. FOTO’S: VERSKAF, TENSY ANDERS VERMELD Zirk en Xico Coetzee het die beginsels vir presisieboerdery
met slegs stoetdiere bemeester en verkry ’n hoër inkomste
PLAASINLIGTING • daaruit as met kommersiële boerdery. Hulle vergroot hul
LIGGING: Rehoboth inkomstegeleenthede verder met ’n afslaersbesigheid,
en Windhoek, Namibië
abattoir en slaghuis.
K
NAAM: Petrusburg
GROOTTE: 3 600 ha
leinvee, beeste, skaars wild,
EIENAARSKAP: Privaat ongewone hoenders . . . noem
VERTAKKINGS: Beeste, skape, bokke, wild, ’n ras op, en jy sal dit waar-
hoenders, afslaersbesigheid, abattoir en slaghuis
skynlik op een van die plase
GRONDTIPE: Van sandgrond tot klipperige heuwels van die Coetzees in die suide
VELDTIPE: Soet en suur grasse, bossies en bome van Namibië aantref.
Mnr. Piet Coetzee en sy
GEMIDDELDE REËNVAL: 200-250 mm per jaar
(in normale tye) jongste seun, Xico (24), boer saam op die
plaas Petrusburg in die distrik Rehoboth in
KORTOM Namibië met kleinvee onder die naam Piet
■ Die familie boer slegs met stoetvee om Coetzee-boerdery. Sy ander seun, Zirk (28),
’n hoër inkomste te verkry as wat met besit die plaas Niep in die Slip-omgewing,
kommersiële boerdery moontlik is. sowat 80 suid van Rehoboth.
■ Kampe word só gekies dat dit Piet en Xico boer met Boerbokke, Kalahari
bepaalde rasse se weigewoontes beter Reds, Savannas en inheemse bokke, asook
pas en meer waarde uit die weiding met Van Rooy-, Veldmaster-, Damara-, Per-
gehaal kan word. sie- en Wit Dorperskape.
■ Die kampe is ook volgens die plaas se Zirk het Boerbokke, Veldmasters, Dama-
topografie beplan en word lig met vee ras en Van Rooys. Verder teel Piet en die
belaai om in ongenaakbare toestande seuns met 30 skaars hoenderrasse in Wind-
so lank moontlik met klein troppies hoek, waar almal woon wanneer hulle nie
bewei te kan word. op die plase is nie. Die gesin het ook wild
Mnr. Piet Coetzee
bestaande uit gesogte teel- en trofeebokke,
40 | Landbouweekblad | www.Landbou.com 25 Oktober 2019
16 IVG Joernaal/Journal 2020LBW VRA . . .
MNR. XICO COETZEE
Boerbokke in ’n kraal. Elke kamp is volgens die plaas se topografie beplan en het water.
WAT WAS JOU BESTE BESLUIT NÓG?
Om met stoetveerasse te boer omdat
ons plaas klein volgens Namibiese stan-
daarde is en ’n kommersiële boerdery
nie genoeg inkomste kan oplewer nie,
asook om ’n afslaersbesigheid te bedryf.
WIE WAS JOU MENTOR?
My pa, Piet. Hy sê as jy ’n taak aanpak,
doen dit die eerste keer reg.
WAT STEL DIE GROOTSTE EISE
AAN JOU?
Om die droogte te oorleef, elke jaar
’n Baie mooi Boerbokram. Mnr. Piet Coetzee en sy seuns boer met 9 kleinvee-, 3 grootvee- en 30 beter op skoue en veilings te vaar en ons
hoenderrasse. diere en rasse deurgaans te verbeter.
soos goue wildebeeste, langhoring- en goue driedoring-, soetdoring- en brosdoringboom. troppies diere van 30-40 ooie en ’n ram – lig
gemsbokke, wit springbokke en langho- Rosyntjiebos, swarthaak en kameeldoring genoeg om oorbeweiding te voorkom. Twee
ring-blesbokke. verskaf proteïenryke peule. tot drie kampe word gewoonlik vir ’n volle
Hulle besit ’n onderneming, Namboer Af- Die vee kry in die winter ’n energie-pro- groeityd deeglik laat rus, maar die afgelope
slaers, en tree self as afslaers op. Mnr. Wouter teïenlek en in die somer ’n fosfaat-soutlek. paar jaar was dit weens die uiters lae reënval
Moolman wat by Namboer werk, het ook As dit goed gaan, reën dit 200-250 mm nie moontlik nie.
’n aandeel in van die boerderyvertakkings. per jaar, maar die afgelope paar jaar was
In Maart vanjaar het hulle ’n abattoir en dit droog: 160 mm in 2016-’17 se somer, SELEKTEER PRESIES
slaghuis in Windhoek geopen, grootliks vir 36 mm in 2017-’18 en slegs 7 mm laas somer. Die boerdery het ook klein kampies waarin
hul eie vee, maar ook vir ander boere se vee Dit is dus ’n laereënvalgebied, maar ’n baie die vee deurgekyk word om jaarliks parings-
en vleisverkope aan die publiek. gesonde omgewing. Daar kom wel ’n bietjie besluite ná die Windhoekskou te neem.
bosluise voor, en hulle ent nietemin volgens Hulle beskou eers die ramme een-een om
PRESISIEBOERDERY wetgewing vir milt-, spons- en galsiekte in. hul goeie en swak eienskappe te evalueer.
Piet sê hulle boer met soveel rasse “omdat Dan kyk hulle na die ooie en besluite watter
teling en teelmateriaal ons passie is en ons KAMPE HAARFYN BESTUUR ooie by ’n bepaalde ram moet loop om sekere
kopers met enige ras kan help”. Dit versprei Petrusburg beslaan 3 600 ha. “Dit is klein eienskappe te verbeter. Elke troppie ooie
die risiko’s. As een ras ’n bietjie swaar trek, volgens Namibiese standaarde. Daarom be- gaan dan saam met die verkose ram na ’n
vaar die ander weer goed. dryf ons slegs stoetboerdery met vee van ’n kamp waar hulle tot die volgende skou bly.
Hulle boer net met geharde rasse wat in hoë gehalte ter wille van ’n groter inkomste Terselfdertyd raak hulle van ooie en ram-
feitlik alle toestande aangepas is. as wat slagdiere behaal.” me ontslae om verkoop of geslag te word,
Piet se plaas sluit sandveld, klipperige dele, Die plaas is in 23 kampe van 90-160 ha omdat hulle nie “passasiers” verdra wat
rantjies en rivierlope in – elkeen met sy unie- elk verdeel met bestuursgange wat na ál die net vreet en nie na behore produseer nie.
ke veldsamestelling wat ideaal vir veeboer- kampe lei. Die teelkampe is in ’n T-vorm met Daarvoor is die weiding té skraps. Danksy
dery is danksy ’n verskeidenheid goeie grasse hekke aan mekaar en met die bestuursgange die hoë standaard van hul vee is daar min
en vreetbare bosse. Weens uiteenlopende verbind. Wanneer Piet en Xico die kampe uitskotdiere.
veldtipes is dit nie moontlik om ’n drakrag besoek, hoef hulle nie deur die veld te ry nie, Indien ’n ram buitengewoon goed teel,
te bepaal nie, maar hulle gebruik hul kennis maar deur die gange. Elke kamp het ’n water- bly hy nóg ’n jaar by dieselfde troppie ooie.
van elke deel om sinvolle beweiding toe te krip en lekbak. Die kampe is ook volgens die Die boerdery hou deeglik aantekeninge
pas en bestuur dit met die grootste presisie. topografie ingedeel, wat die rede is hoekom van ál die vee sodat hulle weet watter ramme
Die grasse bestaan grootliks uit meerjarige die kampgroottes soveel wissel. Die water en ooie die beste presteer. Die lampersentasie
kort- en langbeen-Boesman-, blinkaar-bor- kom uit ses boorgate wat na damme gepomp van ál die kleinvee is meer as 100.
seltjie-, fluweel- en bloubuffelgras langs die en van daar na die suipings gelei word. Al die vee word geregistreer, hetsy by Stam-
Awasabrivier. Bosse en bome waaraan die Die boerdery pas nie wisselweiding toe nie, boek in Suid-Afrika of die Namibiese Stoette-
vee vreet, is lusern- en !Ngabbabos en witgat-, maar bewei kampe regdeur die jaar met klein lersvereniging. Die boerdery verkoop die
25 Oktober 2019 www.Landbou.com | Landbouweekblad | 41
IVG Joernaal/Journal 2020 17Landbouweekblad, 25 Oktober 2019
LBW VEEBOERDERY IN NAMIBIË
‘Dis omdat ek so ’n goeie leermeester in my pa het. stoetvee op vier produksieveilings.
Piet en die seuns het ook ’n Charolais- en
Ek koop nie ’n kampioen nie, maar teel hom self.’ Charbray-stoetery en kommersiële Charo-
lais-Brahman-Simmentaler-kruisbeeste vir
die teel van hoëgehalte-kalwers op die plaas
MEDEDINGENDE GESIN passie vir boerdery ontwikkel en met sy pa van sy skoonpa, mnr. Nico Pretorius, by Omi-
Mnr. Piet Coetzee boer die afgelope 21 jaar se hulp die plaas gekoop waar hy nou boer. tara. Dit is goeie beeswêreld.
in Namibië nadat hy in Johannesburg Xico was nog in graad 8 toe hy sy eerste Piet duld nie ’n swak bees nie, “want ’n
gebore is en in 1979 saam met sy ouers, inheemse bokke gekoop het. “Ek het hulle swak bees vreet net soveel gras soos die beste
Pieter en Bettie, na Namibië getrek het. Sy self in die Naukluft-berge uitgesoek om my bees”. Dus het hy deur die jare die swakker
pa was in die goudmynbedryf. eerste stoetery te begin. Mettertyd het my pa diere verkoop en met die bestes voortgegaan.
Ná skool is hy na die polisiekollege in my gehelp om ook ander rasse aan te skaf.”
Namibië. Later was hy lid van die spesiale Hy het toe ook as afslaer begin optree BONUSSE MOTIVEER WERKERS
taakmag en verbonde aan die diamant- en en het Vrydae met die skool se goedkeu- Piet en Xico het net vier plaaswerkers. Elke
narkotiese tak. In 1990 het hy sy ontslag ring met die tienuurpouse Namboer toe werker het vier of vyf kampe met vee onder sy
gekoop, ’n besigheid vir vullisverwydering gegaan om te gaan help vee opveil. beheer en hy en sy gesin woon naby aan die
in Windhoek begin en later die afslaers- Pas ná graad 10 het Xico mnr. Hedley betrokke kampe. Hulle is verantwoordelik vir
besigheid Namboer gestig. Harris se afslaerskollege in Johannesburg krippe, waterbakke en gesondheidsbestuur en
Op polisiekollege het Piet geboks en was bygewoon. Hy het ’n goue diploma verwerf moet in detail verslag doen wanneer Piet of
hy die Suid-Afrikaanse ligswaargewigkam- en só sover bekend die jongste opgeleide Xico die plaas besoek. Hulle kry op grond van
pioen. Hy is deur die legendariese bokser afslaer ter wêreld geword. goeie bestuur ’n prestasiebonus, wat R5 000
Pierre Coetzer afgerig. Ná matriek het hy by Namboer begin tot R10 000 per jaar kan bedra. Hulle ding op
Later het hy op flank vir die Namibiese werk en ook met meer rasse begin boer. ’n gesonde grondslag met mekaar mee, en hul
rugbyspan uitgedraf, die span afgerig en Vandag konsentreer hy op Kalarari Reds oplettendheid en bestuur verbeter deurentyd.
as ondervoorsitter van die Namibiese en Boerbokke. “My pa het al só ver met “Hulle is gebore veeboere en ek laat hulle
Rugby-unie gedien. die ander rasse gevorder dat ek voel ek toe om besluite te neem. Ons luister dikwels
Zirk was kaptein van die Namibiese hoef nie self van voor af daarmee te begin na hul raad oor die verskuiwing van troppe
o.19-wêreldbeker-rugbyspan en het los- nie. Ek gebruik sy ramme, maar koop my en selektiewe paring.”
skakel gespeel. Xico het vir die Namibiese eie ooie,” vertel hy. Alle uitgawes vir sy Die werkers spuit siek skape en bokke
o.18-span skrumskakel en senter gespeel. stoetery is vir sy eie rekening en hy betaal in, sit oorplaatjies aan die lammers se ore
Piet was in daardie jare ’n naweekboer ook ’n deel van die arbeid. en verskaf identiteitsnommers. Dié inligting
en het ’n paar Boerbokke en Dorpers op Xico beskou dit as ’n persoonlike word neergeskryf sodat dit later deur Piet
vriende se plaas aangehou. Omstreeks prestasie dat hy tydens sy eerste jaar as se vrou, Nicolene, op rekenaar vasgelê kan
1995 het hy ’n waterryke beesplaas by Boerbok-stoetteler op die Namibiese kam- word.
Hochfeld gekoop en hoofsaaklik beeste pioenskappe op die Windhoekskou een van “Ons het hulle goed opgelei, want hulle
aangehou, maar die plaas later verkoop die tien voorste telers was, die tweede jaar moet probleme en foute in ons afwesigheid
en grond by Nina gehuur. Hy het 19 jaar in die topagt, die derde jaar in die topvyf, kan identifiseer en oplos.”
gelede die plaas by Rehoboth gekoop. verlede jaar in die topvier en vanjaar twee-
Piet sê hy en sy seuns is baie mededin- de. “Dis omdat ek so ’n goeie leermeester SÓ LYK ZIRK SE BOERDERY
gend onder mekaar en met ander telers in in my pa het. Ek koop nie ’n kampioen nie, Zirk boer met vier kleinveerasse
Namibië en Suid-Afrika. maar teel hom self.” en kommersiële beeste. Die
“Ons probeer altyd ’n sukses van iets Hy koop wel nuwe teelmateriaal wat hy ooibevolkings van die ver-
maak. Op my beurt wil ek ’n verbeterde nodig het om sy kudde te verbeter, maar skillende rasse is onge-
plaas nalaat — vol goeie diere waarmee dan net die beste diere wat beskikbaar is. veer 180 Boerbokke,
elkeen alleen kan verder boer.” Op vanjaar se Windhoekskou was Xico 35 Van Rooys, 140 Dama-
Xico sê hy het baie by sy pa geleer, wat ook die teler van kampioene en het die ras en 35 Veldmasters. Die
hy as een van die beste kenners van stoet- meeste punte vir Damaras, Van Rooys, kleinvee is almal stoetdiere.
boerdery en teling beskou. “Ek het van Veldmasters, Persies, Wit Dorpers en Hy is getroud met Leaticia
kleins af ’n aanvoeling vir teling ontwikkel, Savannas behaal. Benewens sy tweede en het ’n dogter, Lechelle (3). Hulle
veral presisieparing.” plek by die Boerbokke was hy ook die naas- woon nie heeltyds op die plaas nie, maar
Piet het nog altyd oop kaarte met hulle beste teler van Kalahari Reds. is naweekboere omdat hy heeltyds by die
gespeel. Xico was nog op skool toe Piet Op 2003 se Damara-wêreldkampioen- afslaersbesigheid betrokke is.
op ’n keer siek geword en vir hom en Zirk skappe en 2007 se Van Rooy-wêreldskou Zirk sê sy plaas het nie baie gras nie, maar
ingeroep het. “Hy gesê ons moet nou al was hy die teler van kampioene. is hardeveld met baie goeie bossieveld. Die
weet wat ons eendag gaan erf — grond Sedert 2009 was hy agt jaar agtereen- meeste van die kleinveerasse is oorwegend
of besighede. Ek het Zirk as die oudste volgens die Namibiese Kleinveeteler van bosvreters. Die vreetbare bosse is !Ngabba-,
seun die eerste keuse gegee. Hy het toe die Jaar, wat uit alle rasse gekies word. lusern-, brosdoring-, driedoring- en wag-’n-
nog rugby gespeel en het die eiendomme Xico is ’n beoordelaar en keurder van bietjiebos en witgatboom.
gekies. Ek weet ek gaan die plaas erf.” feitlik ál die rasse waarmee hulle boer. Die Visrivier loop vir 13 km deur die plaas.
Toe Zirk klaar was met rugby, het hy by “Wat lekker is, is dat pa my toelaat om Dit vloei net in die reëntyd en het die res van
Namboer begin werk. Mettertyd het hy ’n dinge op die plaas te doen wat ek wil.” die tyd poele wat tot die volgende reëntyd hou.
Dit bied ’n belangrike bron van water, en baie
42 | Landbouweekblad | www.Landbou.com 25 Oktober 2019
18 IVG Joernaal/Journal 2020Riviere vloei slegs ná ’n reënbui en loop dan Een van die familie se Van Rooyskape wat die
vinnig af. Sommige van die riviere vorm poele senior en grootkampioen-ooi op vanjaar se
water wat vir groot dele van die jaar vir drink- Windhoekskou was. By haar is mnr. Xico Coet-
water benut word. zee en die hanteerder, mnr. Tauzen Maripita.
’n Inheemse bok-
ooi met haar lam.
Al die vee word ge-
registreer, hetsy STOETHOENDERS
by Stamboek in
Suid-Afrika of die
GEE VINNIGE INKOMSTE
Namibiese Stoet- Hoenderboerdery met skaars rasse le-
telersvereniging. wer ’n vinnige kontantvloei in ’n nismark
Die boerdery het waar hoë pryse verdien kan word. Mnr.
nie ’n bemarkings- Piet Coetzee sê mense is bereid om te
tyd nie en verkoop betaal vir goeie hoenders om mee te
die stoetvee op
vier produksie- skou of as ’n stokperdjie aan te hou.
veilings. Die hoenders word in vrylooptoestande
geteel. Hulle lewer vinnig resultate en ’n
inkomste. “Die eiers broei binne 21 dae uit
van die bosse en grasse groei op die rivier- Net ná die Windhoekskou kry die kleinvee en ná ses maande sien jy al die potensiaal.”
walle. Zirk kry ook water uit drie vlak boor- mielies sodat die ooie makliker op hitte kom. Sowat 500-700 hoenders kom maan-
gate. Toe hy eendag ’n gat vir ’n paal gemaak Zirk sit dan die ramme middel Oktober by. deliks onder die hamer.
het, het hy die watervlak net 600 mm diep Die ramme bly dan nog tot Desember by die Die gesin doen selektiewe paring om
gekry. “Daar is min sulke goeie plase in Na- ooie. Die ooie lam in Maart en April wanneer kleure en bouvorm te verbeter. Só het
mibië nie. Ná 20 mm reën vloei die riviere.” die veld gewoonlik groen en mooi is. hulle reeds vier kleure in die tradisionele
Die hardeveld se voordeel is dat die die- Die Boerbokke loop in twee troppe en die Ovambohoender vasgeteel, sonder om die
re se kloue deeglik afslyt. Daar is ’n groot ander rasse elk in een trop. Met speentyd hou ras se natuurlike gehardheid prys te gee:
verskil tussen die hardeveld en sandveld. ’n hy die beste ooie en ramme vir eie gebruik te- Ovambo Bronze, Oshakati Gold, Kavango
Dier kan van die hardeveld na die sandveld rug. Soms koop hy topdiere in. Hoewel die veld King en Ovambo Black and Gold. Normaal-
verskuif word, maar nie andersom nie, want met sy drakrag van ongeveer een kleinvee-een- weg het dié ras ’n mengsel van kleure.
dan word hulle voetseer. heid op 4 ha byvoorbeeld maklik duisend bok- Vir ’n toom (’n haan en twee henne) kry
Hy het eers saam met sy pa geboer, maar kapaters kan dra om vir slagdoeleindes uit te hulle R4 000 tot R7 000.
het vyf jaar gelede alleen begin boer op sy groei, belaai hy die veld baie versigtig. Piet het ook die African Layer ontwik-
eie plaas van 3 300 ha. “Ons het al geleer in Sy inkomste is grootliks uit die verkoop kel, ’n dubbeldoelhoender. Dit kom uit
hierdie land moet jy met gras boer. Jy moet van speenlammers op hul Namboer-veilings. ’n driehoekkruising waarvan hy nie die
minder diere deur die jaar in ’n kamp aan- Hy teel ook stoetramme vir verkoop aan geheim wil verklap nie. Hierdie hoender
hou of met minder diere boer om die veld te ander stoettelers en kommersiële veeboere lê heeljaar eiers en het goeie vleis. Hy
beskerm. Ek hou min diere in ’n kamp aan op die jaarliks Windhoek-stoetveeveiling en het eers die moederlyn geteel en toe die
sodat hulle in normale toestande regdeur die op hul eie veilings. regte haan ontwikkel, nes hy teling met
jaar in dieselfde kamp kan wei. Ek hou die Die rammetjies word ná speentyd tot op klein- en grootveerasse behartig.
grasbedekking goed dop, want die gras is die twee- en viertandstadium op die veld gehou Hulle gebruik die Sussex (foto) in
ooglopende maatstaf. As dit kort afgewei is, en dan as teelramme verkoop. Feitlik ál die kruisteling om rasse te ontwikkel.
verkoop ek van my ouer, swakker diere om ooitjies word teruggehou en ou ooie word
die getalle minder te maak.” op kommersiële veilings verkoop.
Die vee kry ’n fosfaatlek in die somer en Zirk het ook ’n klein kudde kommer- by die koeie sodat hulle op verskillende tye
’n proteïenlek in die winter. siële wit Brahmane van sowat 30 koeie op kalf ter wille van ’n inkomste uit speenkal-
die plaas om speenkalwers te teel en te ver- wers wat oor die hele jaar strek.
HOË LAMPERSENTASIE koop. Hy kruis hulle met ’n Charolaisbul om Só bemeester die Coetzees elke moontlike
Die lam- en speenpersentasie van die ver- Charbray-tipe kalwers te teel, wat baie gesog inkomstebron om soveel waarde moontlik
skillende rasse is baie naby aan mekaar. Hy in voerkrale is. Hulle word op 260-280 kg tot die boerderye toe te voeg in ’n tyd wat
handhaaf in dié ekstensiewe toestande ’n gespeen en dan regstreeks op kommersiële droogtes hoogty vier en produksiekoste weens
goeie speensyfer van 120% by die Damaras, veilings by Rehoboth verkoop. hoë insetkoste onder groot druk is.
80% by die Boerbokke, 110% by die Veld- Die kalfpersentasie is 100 danksy die goeie
masters en 90% by die Van Rooys. Verliese veld en gesonde voeding wat die koeie in NAVRAE: Mnr. Xico Coetzee, e-pos:
is hoofsaaklik weens rooijakkalse. topkondisie hou. Die bul bly regdeur die jaar xico@namboer.com; +264 81 148 0480.
25 Oktober 2019 www.Landbou.com | Landbouweekblad | 43
IVG Joernaal/Journal 2020 19RESPONSIBLE AND PRUDENT USE
OF ANTIBIOTICS IN ANIMALS
PRESERVING THE EFFICACY OF ANTIBIOTICS IS CRUCIAL
ANIMAL HEALTH ANIMAL WELFARE FOOD SECURITY PUBLIC HEALTH
> 20% of animal Animal health is a key > 70% additional animal > 60% of human
production losses are component of animal proteins are needed to pathogens are of
caused by diseases welfare feed the world by 2050 animal origin
globally
To date, more than 1/2
WE NEED
countries in the world
do not yet have relevant
legislation concerning
antibiotics.
WELL-STRUCTURED STRONG NATIONAL
VETERINARY SERVICES LEGISLATION
FOR
Market Distribution, Prescription and Monitoring of quantities Oversight by
authorisation, restriction of administration used in animals, Veterinary
manufacture, free access antibiotic resistance Statutory Bodies
importation surveillance
IN LINE WITH OIE INTERGOVERNMENTAL STANDARDS
USE AND SURVEILLANCE VETERINARY QUALITY OF
OF ANTIBIOTICS LEGISLATION VETERINARY SERVICES
OIE STANDARDS FOR TERRESTRIAL AND
AQUATIC ANIMALS COVER
WORLD ANTIBIOTIC AWARENESS WEEK
www.oie.int/antimicrobial-resistance
#AntibioticResistance
20 IVG Joernaal/Journal 2020LIONEL WHITTAL | 073 777 6435
IVG Joernaal/Journal 2020 21VEILINGS • AUCTIONS
BLOEMFONTEIN STREEKSVEILING
BFN REGIONAL AUCTION
25 May 2019
We were blessed with a good AGM and
auction again.
We welcome Jako Botes as Treasurer
and Richann Brüssow as Marketer to
the Board!
Prices at the auction were good for
buyers and reasonable for sellers. All in
all, still a good auction, with lots to be
thankful for! HIGHEST PRICED XL RAM
Seller: Jurgens Conradie • Buyer: Ronel Retief
HIGHEST PRICED XL EWE • R10 000
HIGHEST PRICED NGUNI RAM Seller: Schalk van der Walt • Buyer: Deon Vlok
• R2 500
Seller: Lionel Whittal
Buyer: Emmanuel Mudau
HIGHEST PRICED NKS RAM • R10 000
Seller: Elbé Visser • Buyer: Richan Brüssow
22 IVG Joernaal/Journal 2020HIGHEST PRICED NGUNI EWE • R4 000
Seller: Hannes du Toit
Buyer: Deon Vlok
IVG Joernaal/Journal 2020 23ProAgri Issue 01, 00 Month Year
Meet our heritage:
INDIGENOUS
VELD GOATS
By the Indigenous Veld Goat Breeders Society
The indigenous Veld Goats of Southern Africa almost disappeared with the
development of the Boer Goat and the Mohair industry. Today, a renewed interest is
experienced for the disease-resistant and hardy indigenous goats that are not only our
unique heritage, but can also play an increasing part in maintaining societies in future.
In this article we briefly discuss their • They are highly fertile and from a (around 40% of their diet) on a
origin, development and the different young age, have a long breeding wide variety of plants, shrubs
ecotypes. season, have non-seasonal and grasses and have the ability
breeding patterns and have a to select a higher quality diet
Epstein (1971) The Origin of the long productive lifespan. should they have limited feeding
Domestic Animals of Africa – • Multi-coloured, roan (speckled time and to obtain nourishment
explained how the nomadic Northern / “skilder”), dappled (“apple”), from average quality forage.
African nations started migrating in or solid coloured patterns occur; • Rams are masculine with promi-
5 AD southwards through Africa with due to their different coloura- nent hair on the neck and shoul-
their cattle, sheep, goats and dogs. tions, they are difficult to spot by ders. Testes are of functional size
They moved down the sweltering hot predators. and shape, equal in size and
Eastern coast into southern Africa. • They are antelope-like, with situated near the body.
The coloured nations from around longer legs and slight cow • Ewes are feminine with long
the equator, with their disease re- hocks; and are able to cover and slender necks, and they are
sistant stock were also driven south- large extensive areas. very good mothers. They have
wards by stronger nations, but they • They have excellent herding well-developed udders with more
proceeded along the western coast instinct to help protect them- than enough milk for twins and
into southern Africa. selves from predators and will even triplets.
even fight them off.
During the 20th century farmers in • They are well adapted to harsh Xhosa Lob Ear, Northern Cape
South Africa started “improving” the environments all over Southern Speck- led and Nguni are the most
indigenous goats they acquired origi- Africa; their hair coats can be prevalent Indigenous Veld Goat
nally to open up thornbush country slightly longer or shorter depend- ecotypes in South Africa.
- these goats were called “boer ing on the difference in climates;
(farm) goats”. This improvement was a down (cashmere) coat is found BELOW ARE SOME DISTINCTIVE
further helped on by a specific big, on some goats during winter for CHARACTERISTICS OF EACH OF
robust dapple-coloured male goat. extra protection; they are also THE ECOTYPES:
With the selection for red heads, able to handle the humidity in
white bodies and well-muscled the eastern parts of South Africa.
MBUZI’S (NGUNI TYPE)
animals, a lot of the indigenous goat • They have excellent pigmenta-
genetics was replaced and swal- tion due to their dark skin and • Multi colours
lowed up by this “improvement”. are highly heat and sunlight • Small frame
tolerant. • Compact but well proportioned
SOME OF THE ATTRIBUTES OF • They are highly tick and parasite • Small to medium
INDIGENOUS VELD GOATS ARE tolerant. semi-pendulous ears
SUMMARISED BELOW: • Their hides can be tanned for • Profile – concave (hollow) to flat
glove leather and tanned skins • Legs – strong but fine, medium
• The goats are naturally bred for
can be utilised whole or for vari- to long
func- tional efficiency; they move
with ease and can walk long ous leather products.
• They can either browse (around Mbuzi’s are abundantly found in the
distances.
60% of their diet) or graze hotter, wetter and more humid east-
24 IVG Joernaal/Journal 2020ern parts of Eastern Cape, Transkei, Veld Goats the ideal dam line for
Kwa-Zulu Natal, Swaziland, terminal crossbreeding with terminal
Mpumalanga, Limpopo, Mozam- sires that need more inputs in order
bique, northern parts of Namibia to survive. The Indigenous Veld Goat
and in the rest of Africa. Today, ewes can be farmed extensively on
Indigenous Veld Goats are found all the veld, while the terminal sires
over South Africa, and not only in can be kept and looked after at
their original, historical distribution home during the day, letting them
areas. in with the ewes to breed at night.
Indigenous Veld Goat ewes can be
NORTHERN CAPE SPECKLED GOATS described as cost-effective embryo
factories with enough milk to raise
• Speckled – dark red, brown and
their kids with minimal inputs. The
black, concentration of speckles
hybrid vigour resulting from terminal
vary
crossbreeding leads to increased
• Concentration of speckles on
meat production and capacity, in
legs, pattern is true breeding but
conjunction with the lower input
recessive
costs required for the Indigenous
• Majority have a white blaze
Veld Goat dams.
• Large frame
• Lob ears (big floppy hanging
It is part of the mission of the
ears)
Society to encourage and promote
• Profile – flat to convex; slight dip
the preservation of the breed
in front of eyes
characteristics of the South African
• Horns – up and outwards; tips
eco-types, by good selection in terms
slightly curved in, inclined to be
of the accepted description of a pure
+/- same length of skull
Indigenous Veld Goat.
• Legs – strong, medium to long
The Society encourages healthy
KUNENE (FROM THE KAOKOLAND,
practices, sound animal stock
NAMIBIA)
breeding principles, and promotes
• Multi colours a courteous, harmonious and
• Medium frame and slender productive responsibility amongst
• Lob ears (big floppy hanging our members.
ears)
• Profile – flat with narrow face The worldwide trend for super
• Horns – straight and slightly up, breeds threatens to wipe out
Dr Herbert Atkinson said in the 18th century about man
always wanting to “develop” the animals around him:
“Please do not spoil, transform or improve them out of
existence”
with the base closely spaced thousands of indigenous breeds with
• Inclined to be two thirds of the their unique abilities to perform in
skull and in line with the profile harsh environ- ments. Irreplaceable
• Legs – finely boned, long and genetic resources are being lost in
lanky the process. Their loss is not just a
matter of heritage; it’s very much
With farming input costs and veteri- about our future.
nary costs escalating year on year,
Indigenous Veld Goats can play a Dr Herbert Atkinson said in the 18th
vital role in goat meat production, century about man always wanting
due to their hardiness, disease resis- to “develop” the animals around him:
tance and low maintenance require- “Please do not spoil, transform or
ments. These traits make Indigenous improve them out of existence”
Pictured from top to bottom: Nguni ram and ewe; Kunene ram and ewe
and Northern Cape Speckled ram and ewe. From IVG archives.
IVG Joernaal/Journal 2020 25Geluk met puik landboutoewyding
Inheemse Veldboktelersgenootskap
WEN! ÁL MINDER WILLEMSE SONKRAG. TOPWENKE.
GROND VIR SA KORINGBEDRYF NERSA VERSAAK BLY SÓ VEILIG
NUWE TREKKER
SIEN BL. 11
MIELIES TEL KOP 0P BOERE OP JOU PLAAS
NO 2107 | 31 Mei 2019 landbou.com
RSA R28,00 (BTW ingesluit) Namibië N$30,50
AR
100 JA
BOER VOORUIT
MARKREVOLUSIE?
BOERE VERDUBBEL MEGABOER PLANT
INKOMSTE MET NOU DAGGA
ONVERWERKTE MELK
SOJA
LANDBOUWEEKBLAD
Belowende
Argentynse
kultivars
beskikbaar
NOORD-KAAPSE BOERE
VREES DIE WINTER
WEN!
31 MEI 2019
'ONS IS NOU R120 000
SIEN BL. 70
OP DIE KERN
VAN DIE
KERNKUDDE . . .' HERLEWINGSLANDBOU.
NO. 2107
ZZ2 se supersukses
AL DIE NUUS VAN NAMPO met kompos en
Só gee tegnologie dekgewasse
boere voorsprong
SPESIAAL
GESOGTE NUWE SWART BOK • VEEBEDRYF
• TV-REEKS: ONS
TOT R100 000
KUIER BY ANGUS
McINTOSH
VIR ’N RAM!
22107
9 770023 777005
ONS BOER SAAM VOORUIT
LANDBOUWEEKBLAD, REEDS ’N EEU
LANK JOU BOERDERYVENNOOT
DIE GROOTSTE Kontak
n landboutydskrif n webwerf n nuusdekking n 021 406 2298
n www.landbou.com
n veilingsafdeling n reeks digitale produkte
n lbw@landbou.com
n bron van veegesondheidsartikels
n reeks praktiese landbouhandleidings
n afdeling vir geklassifiseerde advertensies AR
100 JA
26 IVG Joernaal/Journal 2020RAAD • ADVICE
ABSESSE Basiese behandeling van absesse
Bron • Source: Basiese Gesondheidsgids vir Bokboere
WAT IS ‘N ABSES? • Kry die water, die gesteriliseerde mes of ‘n nuwe lem-
‘n Abses is ‘n ophoping van etter binne ‘n metjie, papierhanddoeke, insekwerende wondsproei
kapsule met ‘n dik wand. en ‘n ekstra plastieksak byderhand.
• Hou die bok stil.
WAT VEROORSAAK ‘N ABSES? • Dra handskoene.
• ‘n Abses word veroorsaak deur kieme, genaamd bak-
terieë, wat in stof, in mis en op die grond voorkom.
‘n Abses ontwikkel dikwels
• ‘n Abses ontwikkel dikwels na ‘n besering wat byvoor- voor op die skouer, op die kop
beeld veroorsaak word deur bosluise, grassade of
dorings. of nek, op die flank of op die
• Die bakterieë kom deur ‘n klein wond die liggaam
agterbeen.
binne en beweeg dan deur die liggaam in die bloed.
• Die abses kan ver van die oorspronklike wond ontwik- • Sny ‘n kruis oor die sagte kol met die mes of lemmet-
kel. jie.
• Druk die etter uit met die vingers en vang dit op met
SIMPTOME skoon papier.
• Maak die wond met die gekookte soutwater skoon.
• ‘n Ronde swelsel wat rooi en pynlik mag wees, is
sigbaar. • Gebruik ‘n geskikte wondsproei om vlieë weg te hou.
• ‘n Abses ontwikkel dikwels voor op die skouer, op die • Maak die papier, etter en handskoene wat in die
kop of nek, op die flank of op die agterbeen. behandeling gebruik is, bymekaar en begrawe of
verbrand dit.
• Indien die abses tot barspunt ontwikkel, val die hare
uit en is daar ‘n sagte kol in die middel. • Indien moontlik, gee die dier ‘n antibiotikuminspuit-
ing wanneer die abses behandel is.
BEHANDELING
VOORKOMING
• Die abses moet behandel word wanneer die hare
uitgeval het en daar ‘n sagte kol in die middel is. • Indien ‘n dier verskeie baie ernstige absesse het of
dikwels absesse kry, maak dit van kant.
• Voeg omtrent ‘n teelepel sout by ‘n liter water, kook
dit dan vir 20 minute en laat toe om af te koel. • Beheer bosluise.
• Steriliseer ‘n skerp mes deur die mes vir 20 minute in
water te kook.
Die abses moet behandel word Dra handskoene tydens Sny ‘n kruis oor die sagte kol Druk die etter uit met die
wanneer die hare uitgeval behandeling. met die mes of lemmetjie. vingers en vang dit op met
het en daar ‘n sagte kol in die skoon papier.
middel is.
FOTO’S: Afdeling van Parasitologie, Onderstepoort Veeartsenykundige Instituut.
IVG Joernaal/Journal 2020 27You can also read
